Sức mạnh của Pre-Fader Send và Cách tận dụng Post-Fader Insert

Khi Mixing, bất kể là Live Sound hay Studio, có nhiều thứ bạn không thể làm chỉ với Effect mà phải kết hợp cùng việc đấu nối thiết bị một cách hợp lý.

Trong 2 bài viết trước, tôi đã giới thiệu về Insert/Send, những effect thường sử dụng trên Insert/Send. Tuy nhiên, nếu các bạn muốn tìm hiểu kỹ hơn để khai thác sức mạnh của việc thiết lập, đấu nối thiết bị để phục vụ công việc của mình, bài viết này sẽ mang tới nhiều ví dụ thiết thực, sáng tạo.

Sức mạnh của Pre-Fader Send

Monitoring Matrix & Live Show Recording

Việc sử dụng Pre-Fader Send trên Analog Mixer để phục vụ monitoring cho nhạc công đã được các anh em âm thanh sống ứng dụng từ “ngàn đời” nay. Tuy nhiên, dân Studio cũng nên tìm hiểu một chút về công dụng này.

Chúng ta đã biết Pre-Fader Send là dạng thiết lập kênh Send không chịu ảnh hưởng về vị trí của Fader trên kênh Audio. Dù kênh audio có gạt thẳng âm lượng về âm vô cùng, kênh Send vẫn có tín hiệu âm thanh như thường. Điều đó có nghĩa là gì?

Bạn có thể tạo ra 1 bản mix dành riêng cho nhạc công trên sân khấu

Giả sử, họ đứng sát bộ trống rồi, nên âm thanh trống đôi khi không cần to quá. Trong khi khán giả ở xa, họ cần mọi thứ nghe cân bằng, đầy đủ hơn. Pre-Fader Send sẽ giúp bạn tạo ra các bản mix độc lập, không liên quan gì tới bản mix phục vụ cho khán giả.

Ở những club nhỏ ntn, các nhạc công thường không cần volume của trống quá to trên sân khấu do họ có dàn trống thật ngay sau lưng rồi. Nhưng khán giả thì khác

Việc sử dụng bản mix độc lập này để làm gì thì tùy bạn, có thể là phục vụ ban nhạc nghe phần mình chơi rõ hơn, có thể là để căn chỉnh/thử nghiệm âm thanh trực tiếp trong quá trình show diễn ra mà KHÔNG ảnh hưởng tới những gì khán giả đang nghe.

Bạn có thể thu lại tín hiệu gốc của cả 1 Live Show để về mix sau

Tuyệt vời. Dù thiết lập Pre-Fader Send không phải là phương án tối ưu số 1 cho trường hợp này (tôi sẽ giới thiệu vào 1 ngày khác) do vẫn dính 1 số thao tác căn chỉnh EQ, Compressions hay các thiết bị trên đường Insert, tuy vậy, ít nhất bạn cũng thu được tín hiệu âm thanh live show khá trọn vẹn mà không dính dáng gì tới các thao tác điều khiển âm lượng trên mixer.

Cá nhân hóa các bản Headphone mix cho nhạc công trong phòng thu

Khi thu âm, yêu cầu về khả năng biểu đạt, sự chính xác cao hơn chơi sống rất nhiều. Vì vậy, nhu cầu monitoring cũng khắt khe hơn. Ai cũng cần phải nghe thật rõ ràng nhạc cụ của mình để có thể chơi thật tốt. Nếu bạn chỉ có 1 bản mix cho toàn bộ các nhạc công, tình trạng nhạc cụ này nghe rõ nhưng cái khác thì mờ là chuyện thường ở huyện. Tốt hơn hết là thiết lập vài đường Headphone Mix ưu tiên riêng các nhạc cụ mà nhạc công đang chơi để ai cũng sướng, ai cũng thấy mình là… bố (just kidding).

James Hetfield: Ê, mày có thấy là tiếng của mày quá to ko????!!

Trong trường hợp này, Pre-Fader Send là một phương án tuyệt vời. Bạn hãy tạo một vài Output ra các headphone khác nhau, thiết lập các kênh Send phục vụ Monitoring tương ứng với các Output đó. Việc chọn lựa nhạc cụ nào được phép có mặt trong bản Headphone Mix và với âm lượng là bao nhiêu hoàn toàn phụ thuộc vào lựa chọn của bạn hoặc nhạc công.

2 Headphone Mix độc lập dành cho Drummer và Guitarist. Drummer chỉ cẩn nghe tiếng của mình và Guitar. Còn guitarist thì nghe tất.

Ví dụ: ông bass chỉ muốn Headphone mình có thêm ông Drums để lấy nhịp mà không muốn nghe ông Guitar nhịp lởm. Bạn hãy tạo một kênh Send và đấu đường ra của kênh Send này vào đường vào của Headphone cho ông Bass. Sau đó, bạn chỉ Send ông trống, bass vào kênh này thôi và bật Pre-Fader trên cả 2 kênh đó.

Anh hùng giấu mặt SideChain

Khi nghe các bản nhạc Pop Dance, Trance… hoặc các thể loại tương tự, các bạn có thể để ý thấy đôi khi track Pad rõ ràng đang áp dụng hiệu ứng Compression thiết lập SideChain với 1 con kick mà lại… không hề nghe thấy tiếng con Kick đâu? Ố la la. Vậy thì điều gì đang xảy ra?

Hãy nghe kỹ ca khúc Hold It Against Me của Britney Spears, đoạn Bridge, bạn sẽ thấy thứ tôi đang nói.

Hoặc ca khúc Right Now của Rihanna (feat. David Guetta)

https://www.youtube.com/watch?v=0FHdo7kxhW8

Đọc bài viết này rồi thì chắc không cần nói bạn cũng có thể đoán ra họ làm như thế nào. Họ insert một Compressor trên track Pad, thiết lập sidechain với 1 track Kick phụ (không phải track Kick bạn nghe trong bài) và send track Kick phụ vào SideChain Input của Compressor trên track Pad với thiết lập Pre-Fader. Sau cùng, họ gạt volume của track Kick phụ về âm vô cùng. Xong.

Vì vậy, bất kể track Kick chính có chơi hay ko, bạn hoàn toàn có thể điều khiển lúc nào thì track Pad này có Ducking Effect, lúc nào không nhờ việc bố trí Kick sample trên track Kick phụ. Track Kick phụ này sẽ luôn trong tình trạng “im re” vì nó chỉ có tác dụng làm nguồn tín hiệu phục vụ quá trình xử lý cho Compressor trên track Pad mà thôi. Đó là lý do tôi gọi nó là “Anh hùng giấu mặt”. :v

Tất nhiên, đây chỉ là 1 ví dụ cụ thể. Việc áp dụng ra sao, bạn hoàn toàn tự do thử nghiệm. Tôi cũng rút ra được rất nhiều bài học nhờ tí toáy linh tinh. Bạn thử xem sao nhé.

Căn Reverb/Delay chính xác hơn

Âm sắc, tính chất thời gian của Reverb và Delay (đặc biệt là Reverb) cần được căn chỉnh một cách cẩn thận nếu không nó sẽ là nguyên nhân đầu tiên làm bản mix của bạn tiêu tùng trong 1 đống nhầy nhụa. Tuy nhiên, khi bạn làm theo lối thông thường, tức là thiết lập Reverb/Delay trên Post-Fader Send, cái bạn nghe sẽ bao gồm cả Reverb/Delay và tín hiệu gốc. Điều này sẽ gây khó khăn cho quá trình căn chỉnh một chút.

Reverb/Delay “nguyên chất” có rồi! Ta có thể căn chỉnh dễ hơn nhiều.

Bởi vậy, trong giai đoạn căn chỉnh ban đầu, bạn hãy thử thiết lập Reverb/Delay trên Pre-Fader Send, sau đó đưa âm lượng của track Audio về âm vô cùng. Lúc này, cái bạn nghe được 100% là Reverb “nguyên chất”. Bạn sẽ thấy việc căn chỉnh trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Sau khi tạm ưng ý, bạn lại chuyển về Post-Fader như bình thường và căn chỉnh Send Level cũng như Reverb/Delay tới khi ưng ý.

Post-Fader Insert – Cư sĩ ẩn dật

Tại sao Post-Fader Insert lại ít phổ biến?

Tôi phân vân không biết nên tách ra 1 bài khác hay không vì Post-Fader Insert ít được sử dụng hơn Pre-Fader Send rất nhiều. Sau cùng, tôi quyết định dồn luôn vào bài này vì nếu không, chắc phải 1 tuần nữa mới giới thiệu được cho các bạn. Thời gian trước để mọi người chờ bài mới lâu quá rồi.

Nếu đã từng dùng các Analog Mixer, bạn sẽ rất hiếm khi nhìn thấy cổng Post-Fader Insert, trừ các model cao cấp. Vì sao vậy? Vì Insert là kiểu đấu nối tuần tự (serial), effect sau sử dụng trực tiếp kết quả của effect đứng trước làm nguyên liệu để “chế biến” tiếp.

Giả sử bạn đang sử dụng Compressor trên Insert, nếu bạn cấu hình Post-Fader Insert cho Compressor thì khi Fader di chuyển, cường độ tín hiệu thay đổi, giá trị Threshold bạn vừa căn sẽ không còn phù hợp nữa. Tương tự như vậy với Gate, Saturation Effect…

Bởi vậy, Post-Fader rất ít được sử dụng. Nhưng rốt cục người ta vẫn đẻ ra nó. Thế thì chúng ta phải nghĩ lại xem họ đẻ ra làm gì? Tôi sẽ gợi ý 1 vài ví dụ để bạn hình dung dễ hơn.

Giảm tác động không cần thiết của Brickwall Limiter/Maximizer

Khi nói tới Brickwall Limiter/Maximizer, đa phần chúng ta nói tới việc sử dụng chúng trên Master Bus/2Bus (đường ra tổng) vì đặc tính nén cực mạnh của loại effect này. Giả sử, bạn muốn điều chỉnh volume của bản mix to nhỏ từng đoạn bằng automation ở Master Bus, nếu sử dụng Brickwall Limiter/Maximizer với Pre-Fader Insert như thường lệ, thì khi bạn kéo Fader (cần gạt volume track – dành cho các bạn mới học) của Master Bus xuống để giảm âm lượng (ở giang tấu – bridge, hay đoạn dạo – intro chẳng hạn), thì âm thanh vẫn bị nén ở cường độ cao như thường vì bạn đang điều chỉnh sản phẩm đầu ra của Brickwall Limiter!

Thay vì thế, bạn hãy ném Brickwall Limiter vào Post-Fader Insert (insert slot số 7 và 8 trong Cubase/Nuendo). Lúc này, việc bạn kéo lên hay xuống Fader của Master Bus sẽ điều chỉnh cường độ tín hiệu đầu vào của Brickwall Limiter/Maximizer do hiện tại nó đang được bố trí phía SAU fader trong chuỗi đường đi tín hiệu. Khi đó, nếu bạn kéo fader của Master Bus xuống, âm lượng Master Bus sẽ giảm đi, tương ứng với cường độ tín hiệu đầu vào của Brickwall Limiter/Maximizer sẽ giảm đi trong khi Threshold thì vẫn giữ nguyên. Điều này có nghĩa là: Hiệu ứng nén đã bị giảm đi.

Giảm bớt tác động không cần thiết của Brickwall Limiter/Maximizer

Bạn có thể tự thực hành và quan sát kỹ thang đo Gain Reduction hoặc Attenuation thay đổi ra sao với phương pháp này.

Nhờ đó, trong các đoạn lặng xuống, ngoài việc âm lượng giảm đi, ta còn cảm thấy âm thanh được mở hơn, tự nhiên hơn.

Bạn có làm được điều này với Compressor, Expander, Saturation… không? Có. Hãy thử tự nghĩ 1 vài trường hợp bạn cần áp dụng phương pháp trên với Compressor nhé.

Phân tích, đo lường liên tục với Analyzer

Bạn đã chèn và căn chỉnh một loạt các effect như EQ, Compressor, Chorus, Filters… cũng như áp dụng automation để tự động hóa các effect trên, fader level trong suốt bản mix. Điều này phát sinh một nhu cầu khác, đó là sử dụng Analyzer để theo dõi, kiểm soát sự thay đổi về âm lượng, tần số đáp ứng xem có vấn đề gì không.

Sử dụng Analyzer đúng cách với Post-Fader Insert

Hiển nhiên, trong trường hợp này, Post-Fader Insert là cấu hình hợp lý nhất cho Analyzer vì nó hoàn toàn không lệ thuộc vào bất cứ yếu tố nào, kể cả Fader level. Nếu DAW của bạn không có Post-Fader Insert (Apple Logic chẳng hạn), bạn có thể insert Analyzer vào Master Bus rồi solo track Audio đó. Tuy nhiên, việc này khá bất tiện.

Túm cái váy

Vậy là qua 3 bài viết về cách sử dụng Insert & Send,  bạn đã hiểu sâu hơn sự khác nhau trong đường đi tín hiệu của các cách đấu nối khác nhau, ứng dụng cơ bản của từng cách thiết lập cũng như các ví dụ về việc sử dụng sáng tạo trong bản mix. Mỗi cách đấu nối sẽ mở ra cho bạn rất nhiều ý tưởng sử dụng, ứng dụng rất thú vị. Bạn chỉ việc ngồi nghịch, tự thử nghiệm cho thành thạo nữa là xong.

Tay đã mỏi, laptop thì quá nóng, viết thêm nữa có khả năng cao là sẽ… bỏng da đùi. Vậy nên ta tạm dừng ở đây nhỉ?!

Nếu bạn cảm thấy bài viết hữu ích, hãy giúp mình chia sẻ nhé! Cảm ơn nhiều và hẹn gặp lại trong 1 bài viết khác! 😉