Tại sao Mút Tiêu Âm Không được Sử dụng trong Studio Chuyên nghiệp?

Mút tiêu âm là sản phẩm tiêu âm phổ thông được sử dụng rộng rãi trong rất nhiều không gian giải trí hoặc làm việc có ngân sách thấp như: phòng hát gia đình, phòng thu sinh viên, không gian sản xuất PodCast, phòng học, quán ăn…  Vậy bạn có bao giờ thắc mắc rằng dù thông dụng như thế nhưng chúng lại gần như không bao giờ xuất hiện trong phòng thu chuyên nghiệp? Lý do tại sao? Và đâu là ứng dụng phù hợp của mút tiêu âm?

Bạn lười đọc?

Hãy xem video dưới đây:

Ưu & Nhược điểm của Mút Tiêu âm

Mút tiêu âm được sản xuất và bày bán dưới nhiều dạng sản phẩm khác nhau như: Mút trứng, mút gai, mút kim tự tháp… Tên gọi mút trứng thường được sử dụng rộng rãi hơn cả vì hình dạng này của mút tiêu âm là phổ biến nhất và cũng là vì nhìn chúng giống như những khay đựng trứng gà, trứng vịt làm bằng giấy bìa định hình.

Mút trứng

Một số người dùng ít kinh nghiệm thậm chí còn hiểu nhầm, họ dùng luôn những này và tưởng đó là mút tiêu âm nhưng thực chất đây là sai lầm rất tai hại! Bởi dù hình dạng hao hao giống nhau nhưng đặc tính về âm thanh của mút trứng và khay đựng trứng lại khác nhau hoàn toàn.

Mút trứng hay mút tiêu âm có cấu trúc được thiết kế để hấp thụ âm thanh nhưng khay đựng trứng thì không. Trên thực tế, nếu đã thử tự cầm lên trước mặt và nói thẳng vào những khay đựng trứng này để nghe thử hiệu quả thì chắc bạn cũng sẽ có chung kết luận với tôi: Âm thanh của chúng rất kinh khủng!

Quay lại với mút tiêu âm, trước hết, hãy cùng tôi tìm hiểu những ưu điểm chính của loại sản phẩm này.

Ưu điểm Mút Tiêu âm

1. Giá rẻ. Mút tiêu âm có giá thành rất rẻ, dễ tiếp cận với tất cả mọi người. Chỉ với vài triệu đồng, một người làm PodCast hay YouTube có thể xử lý tiêu âm sơ sơ cho căn phòng làm việc nhỏ của mình để tạm thời bắt đầu làm ra những sản phẩm đầu tiên. Tuy nhiên, ưu điểm giá rẻ này chỉ đúng đối với các sản phẩm chất lượng kém có nguồn gốc Trung Quốc hoặc không rõ ràng. Nếu bạn mua mút tiêu âm từ các thương hiệu lớn như chẳng hạn, số tiền bạn cần bỏ ra sẽ nhanh chóng tăng lên gấp nhiều lần hoặc cả chục lần tùy theo model sản phẩm.
2. Dễ thi công. Theo tôi, đây mới là ưu điểm số 1 của mút tiêu âm. Bạn không cần phải có một ekip thợ chuyên nghiệp hay dụng cụ, máy móc khoan, vít gì phức tạp. Chỉ cần 1 lọ keo xịt và 1-2h đồng hồ thi công một mình, bạn đã có thể hoàn tất căn phòng cỡ 10 m2 rồi. Tất nhiên, có thể sẽ phải cần tới thang nếu bạn định dán lên cả trần nhà nữa.
3. Trọng lượng nhẹ. Mút tiêu âm rất nhẹ nên ta có thể dễ dàng triển khai trên các căn phòng có kết cấu chịu lực yếu hoặc khó treo vật nặng. Bạn có thể dễ dàng dán cả chục miếng mút lên một bức vách thạch cao nhưng lại không thể treo một cách an toàn 2 thiết bị xử lý âm trầm chuyên nghiệp vốn có trọng lượng lớn hơn rất nhiều lên đó. Cũng chính vì trọng lượng nhẹ, một đứa trẻ có thể dễ dàng cầm và dán lên vị trí mong muốn. Tất nhiên, việc dán vào đâu, dùng model cụ thể gì cho hiệu quả thì phải có kiến thức mới làm được.

Nhược điểm Mút Tiêu âm

1. Nhìn không chuyên nghiệp. Bạn sẽ phải thất vọng khi muốn tìm sự hiện diện của mút trứng trong những studio cao cấp trên thế giới chứ chưa nói tới các studio triệu đô. Bởi vì mút tiêu âm luôn cho cảm giác về một không gian làm tạm thời hoặc làm gấp rút với chi phí thấp
2. Độ bền kém. Mút tiêu âm chất lượng thấp có độ bền vô cùng kém. Chúng rất nhanh bị bạc màu, mủn ra thành bụi, dễ ẩm mốc sau một thời gian sử dụng. Và đặc biệt là cháy rất… đượm dù thường được quảng cáo là chống cháy. Những sản phẩm mút cao cấp của Auralex có độ bền cao hơn, ngăn cháy lan tốt hơn nhưng chi phí rất cao, đặc biệt là khi bạn mua đủ, mua đúng các chủng loại mút phù hợp. Lúc này, ưu thế về giá rẻ của mút tiêu âm lại không còn nữa và lý do lựa chọn mút tiêu âm vì giá thành thân thiện của mọi người không còn phù hợp

3. Hiệu năng Tiêu âm rất Hạn chế. Các sản phẩm mút tiêu âm giá rẻ sẽ không cung cấp cho bạn thông tin kỹ thuật về hiệu năng hấp thụ âm thanh. Muốn có đầy đủ đặc tả kỹ thuật, bạn cần phải mua sản phẩm cao cấp. Mút tiêu âm dạng tấm của thương hiệu lớn như Auralex cũng chỉ có tác dụng đáng kể từ khoảng 700 Hz trở lên với độ dày 25 mm, 450 Hz trở lên với độ dày 50 mm thông thường.

Hiệu năng hấp thụ âm thanh của mút Auralex 25 mm. Không đáng kể dưới 700 Hz

Vậy còn những âm thanh ngoài 2 nhóm tần số trên? Chúng gần như không hề hấn gì cả và coi như bạn chưa dán bất kỳ tấm mút tiêu âm nào. Mà đó là với mút tiêu âm xịn, thương hiệu tên tuổi. Còn mút tiêu âm không rõ nguồn gốc chúng ta hay mua ở Việt Nam thì các bạn có thể tự trừ hao đi phần lớn hiệu năng và tự đưa ra nhận xét.

Công bằng mà nói, mút tiêu âm cũng có 1 số chủng loại được thiết kế để hấp thụ âm trung trầm, âm trầm. Hình dạng phổ biến là hình tam giác hoặc đa giác để đặt vào các góc phòng hoặc dùng kèm với các tấm mút tiêu âm tiêu chuẩn.

Mút tiêu âm góc hình tam giác

Hiệu năng ở âm trầm của chúng phụ thuộc vào đặc tả kỹ thuật tấm mút và kích thước. Với cùng cấu tạo, kích thước càng lớn thì hiệu năng hấp thụ âm trầm càng tốt, xử lý được tần số càng thấp nhưng cũng chiếm càng nhiều diện tích và càng đắt. Ở Việt Nam có bán các loại mút tam giác này, nhưng qua kiểm chứng của chúng tôi bằng việc đo âm học một số căn phòng của khách, hiệu năng của chúng chỉ cùng lắm xuống tới 160 Hz với loại kích thước lớn, 250 Hz với loại kích thước nhỏ.

Để chạm tới 60 Hz, một cặp mút tiêu âm tam giác kích thước khoảng 850x600x600 mm của Auralex nhập về Việt Nam sẽ có giá khoảng 14 triệu VND. Và bạn sẽ cần RẤT nhiều tấm này để có thể quản lý được âm trầm từ 60 Hz trở lên trong phòng.

Như vậy, tính nhẩm sơ sơ, để có âm thanh tạm ổn trong một căn phòng nhỏ cỡ 15 m2 bằng mút tiêu âm cao cấp, chi phí bạn cần bỏ ra cũng sẽ không dưới 80 triệu. Và tôi còn chưa buồn đề cập tới âm thanh từ 20-60 Hz nữa. Ở khoảng tần số này, chi phí sẽ còn cao hơn rất nhiều. Và theo như tôi biết, kể cả Auralex cũng không có giải pháp mút tiêu âm cho khoảng tần số dưới 40 Hz.

Lúc này bạn có còn thấy mút rẻ nữa không? Không hề. Nó chỉ thật sự rẻ khi bạn sử dụng hàng kém chất lượng, sử dụng không đúng các model cần thiết và không đủ số lượng thôi.

Tóm lại, khi nói về ưu, nhược điểm của mút tiêu âm. Tôi phải chia ra thành bảng rõ ràng để các bạn tránh bị hiểu nhầm.

Ứng dụng Thực sự của Mút Tiêu âm

Môi trường âm thanh tốt là môi trường âm thanh trung tính, ít gây xao nhãng, mất tập trung cho các hoạt động chính như nghe nhạc, làm việc, học tập. Sự cân bằng về cường độ lẫn thời gian ngân giữa các nhóm tần số trầm, trung, cao đều được coi là yêu cầu quan trọng trong nhiều tiêu chuẩn chất lượng quốc tế.

Dù là phòng thu, phòng nghe nhạc hay những không gian làm việc, học tập, sinh hoạt cơ bản, nếu thỏa mãn được các tiêu chí đó, người sử dụng sẽ cảm thấy vô cùng thoải mái, hiệu quả và chất lượng công việc đều được tăng lên.

Khi sử dụng các sản phẩm mút tiêu âm phổ thông, hiện tượng ta thường gặp nhất là:

Càng dán nhiều thì phòng càng um, càng bí, càng khó chịu, âm thanh càng khó nghe!

Trong một căn phòng trống, âm trầm thường lần át âm trung, âm cao cả về cường độ và độ ngân.

Bạn có thể xem clip so sánh chất lượng âm thanh của mút tiêu âm Vs. Module xử lý âm học chuyên nghiệp ISS Acoustics đã thực hiện tại đây.

Vậy đâu là ứng dụng của mút tiêu âm, chả lẽ chúng hoàn toàn vô dụng?

Đương nhiên là không.

Mút tiêu âm có thể sử dụng trong những không gian thông thường, nơi không chú trọng vào chất lượng âm thanh hay thẩm mỹ nhiều mà chỉ muốn nhanh chóng cải thiện một chút sự rõ ràng trong giao tiếp bằng lời nói như lớp học, phòng họp, phòng sản xuất PodCast đơn giản tại nhà… Hoặc đôi khi tiếng vang ở dải trung và cao của phòng quá lớn gây nhức đầu, khó nghe như trong quán bia, quán nhậu, quán cafe, hàng ăn chẳng hạn, bạn cũng có thể dán mút tiêu âm để giảm bớt phần nào sự nhức nhối hiện tại.

Bởi vậy, mút tiêu âm có thể coi là một giải pháp tình thế nhanh, gọn, nhẹ theo đúng nghĩa giúp giải quyết nhu cầu cấp bách một cách tiện lợi nhưng phải chấp nhận thỏa hiệp với chất lượng âm thanh. Còn chi phí cao hay thấp thì khó nói trước vì nó liên quan tới độ lớn của không gian cần xử lý, rồi việc bạn chọn mút tiêu âm cao cấp hay bình dân, có chọn các model mút xử lý âm trầm hay không?

Khi nói tới giải pháp tình thế, yếu tố chi phí lại càng quan trọng hơn trong quá trình ra quyết định. Bởi đây chỉ là phương án cải thiện, khắc phục tình hình nhanh chóng tạm thời trước khi được nâng cấp hoặc làm mới chuyên nghiệp hơn trong tương lai. Rõ ràng, một giải pháp tình thế sẽ khó mà đi đôi hài hòa với ngân sách đầu tư cao. Vì thế, việc lựa chọn mút tiêu âm phổ thông giá rẻ cho những mục đích sử dụng này là tối ưu hơn. Tất nhiên, nếu bạn quan tâm tới các tiêu chuẩn về phòng cháy chữa cháy thì hãy quên ý tưởng này đi.

Đối với những không gian vừa đề cập tới nhưng ở phân khúc cao cấp hoặc sang trọng, mút tiêu âm chắc chắn không phải là lựa chọn phù hợp cả về chất lượng môi trường âm thanh và tính thẩm mỹ dù bạn có chọn mút cao cấp đi nữa. Không phải tự dưng mà một hãng lớn về mút tiêu âm như Auralex vẫn có dòng sản phẩm cao cấp với hiệu năng tốt hơn bên cạnh series sản phẩm mút tiêu âm truyền thống.

Lời kết

Tóm lại, bạn cần hiểu rằng, giống như quần áo, các sản phẩm tiêu âm khác nhau không có hiệu năng và chất lượng giống nhau. Khi nói tới 1 sản phẩm tiêu âm bất kỳ, ta cần biết được khoảng tần số nó có khả năng hấp thụ và trong khoảng tần số đó, nó hấp thụ âm thanh tới mức nào: 1 chút, kha khá hay gần như hoàn toàn, ưu tiên tần số nào hơn những tần số còn lại trong khoảng tần số hiệu dụng.

Tùy từng bối cảnh sử dụng cụ thể mà ta cần quan tâm tới những khoảng tần số khác nhau để tránh lãng phí hoặc chọn sai sản phẩm. Trên thị trường hiện nay, không có một sản phẩm tiêu âm thương mại nào có khả năng hấp thụ tốt toàn dải từ 20-20.000 Hz chứ chưa nói tới mút tiêu âm. Do đó, ta hãy quên những câu nói đại khái như “phòng đã dán mút tiêu âm rồi mà” đi. Thay vì thế, hãy tập trung xác định rõ vấn đề bạn đang gặp phải, đặc tính âm thanh của nguồn âm thanh gốc cần xử lý, mức độ nghiêm trọng của vấn đề…

Nếu hoàn cảnh sử dụng của bạn chủ yếu quan tâm tới khoảng tần số nằm ở trung âm trở lên như giọng nói, nhạc cụ cỡ nhỏ… và bạn cần giải pháp nhanh, gọn, chi phí vừa phải để sử dụng trong ngắn hạn mà không quá đặt nặng chất lượng âm thanh, mút tiêu âm sẽ là sản phẩm phù hợp.

Còn nếu không phải trường hợp trên, bạn nên tham khảo các phương án xử lý âm học chuyên nghiệp hơn hoặc tìm đơn vị tư vấn có chuyên môn thực sự để tránh lãng phí thời gian và tiền bạc.