Với những bạn yêu thích mày mò tự thu âm, mix nhạc, có lẽ cái tên Mai Kiên không còn gì xa lạ nữa. Bản thân chính chúng tôi cũng đã biết thêm được nhiều thứ nhờ những bài viết tận tình, kỹ lưỡng trên website cá nhân của anh.
Team MIX xin được chia sẻ với các bạn nội dung cuộc nói chuyện ngắn nhưng rất vui vẻ, gần gũi với anh Mai Kiên về sự nghiệp cá nhân, kinh nghiệm sản xuất âm nhạc, trang thiết bị phòng thu trong một buổi chiều lạnh thấu xương tại studio AMG, Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội.
Xin chào anh Mai Kiên, anh có thể tự giới thiệu về mình với độc giả Tạp chí MIX?
Mình là Nguyễn Mai Kiên. Nghệ danh là Mai Kiên. Mình xuất phát từ một người nhạc công, học sáng tác và viết nhạc. Mình học sáng tác tại trường văn hóa nghệ thuật quân đội, và cũng từ đó mình bắt đầu sử dụng máy tính phục vụ cho công việc. Mình yêu thích máy tính và thích khám phá những điều mới mẻ của công nghệ. Nó đã hỗ trợ rất tốt cho việc học tập âm nhạc và làm việc sau này của mình.
Mình học ở Đại học Văn hoá Nghệ thuật Quân đội (lúc đó là Trường Nghệ thuật Quân đội) từ bé.Năm 12 tuổi đã vào đây học trung cấp, sau đó ở lại trường làm giảng viên giảng, rồi học cao đẳng, đại học. Hiện tại thì mình tham gia quản lý phòng thu AMG này và giảng dạy môn hòa thanh Jazz Rock Pop, hoà âm chuyển soạn, guitar bass, thu thanh và soạn nhạc trên máy tính.
Hồi còn học trung cấp mình chơi bass trong ban nhạc Âu Cơ, sau đó là Sao Mai. Mấy năm gần đây mình ít chơi nhạc. Công việc chủ yếu vẫn là quản lý và giảng dạy.
Chúng ta đang đứng trong một phòng thu rất “hoành tá tràng”, anh có thể giới thiệu về studio này được không?
Phòng thu AMG nằm trong trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Phòng thu chia làm 2 khu vực mixing và recording với tổng diện tích khoảng hơn 35 m2. Với các trang thiết bị hiện đại, chúng tôi cũng vẫn sản xuất CD, thu thanh, sáng tác cho mọi đối tượng có nhu cầu.
Theo anh, điều gì tạo nên một bản mix hay? (ngoài các yếu tố liên quan tới giai điệu, phối khí…)
Mình nghĩ tín hiệu đầu vào là yếu tố rất quan trọng. Nó là yếu tố đầu tiên. Nguồn âm thanh phải tốt, và nguồn âm thanh gồm rất nhiều yếu tố:
Đầu tiên người chơi phải chơi rất tốt. Người thu phải lấy được tín hiệu đầu vào tốt từ các microphone, các thiết bị thu thanh. Quá trình thu tốt thì đến lúc mix sẽ hạn chế được lỗi và công việc mix sẽ nhẹ nhàng hơn rất nhiều. Khâu này là khâu quyết định. Đầu vào tốt thì việc đạt được bản mix hay sẽ dễ hơn rất nhiều.
Tất nhiên mỗi thể loại âm nhạc có một tiêu chí riêng. Đôi với nhạc điện tử thì đầu vào ít quan trọng hơn, nhưng với Jazz, Pop hay các thể loại nhạc Acoustic thì tín hiệu tốt đầu vào sẽ là cực kỳ quan trọng.
Anh có quan tâm đến vấn đề Acoustic treatment (xử lý âm học) không? Anh có lời khuyên gì về acoustic treatment dành cho những bạn thích thu âm ở nhà và home studio?
Xử lý âm học là một lĩnh vực rất rộng, phức tạp và khó. Đối với phòng thu AMG đây thì cũng vẫn có những nhược điểm nhất định về âm học.
Đối với những phòng thu nhỏ như homestudio thì vấn đề xây dựng được một phòng đủ tiêu chuẩn về âm học là vô cùng khó khăn. Vì thế chúng ta sẽ tái tạo lại âm học bằng các phần mềm hiệu ứng plugin bổ trợ ở công đoạn mix sau này.Theo mình điều quan trọng với những home studio là phải chống ồn để cách âm và dùng các tấm tiêu âm để giảm thiểu, triệt bớt những tiếng vang đi. Mục tiêu của mình vẫn phải là có đầu vào thật tốt mà.
Anh đã dùng qua bao nhiêu hệ thống Monitor rồi? Với mức giá tầm loanh quanh 400 – 600$/1 cặp anh sẽ chọn những chiếc nào?
Mình thì chưa dùng qua nhiều hệ thống loa kiểm âm. Theo như kinh nghiệm bản thân của mình thì dòng loa Adam, KRK… chất lượng cũng khá tốt. Những bạn mới bắt đầu có thể thử dòng F của Adam.
Monitors thì có rất nhiều loại, giá rẻ hơn thì có thể xem Yamaha, Monkey Banana… Nếu có điều kiện thì nên thử Genelec.
Để có thể kiểm soát phần trầm tốt hơn các bạn nên dùng thêm sub-woofer. Nhưng sub thường rất đắt, đôi khi còn đắt hơn cả loa.
Một điều lưu ý là vị trí đặt loa và hướng người nghe cũng ảnh hưởng nhiều đến âm thanh. Vì vậy nên kê loa ra nhiều hướng để có được sự cân bằng nhất. Nếu không, có thể sử dụng nhiều tấm tiêu âm, phản âm để khắc phục.Với những phòng chuyên nghiệp họ sẽ dùng nhiều đôi monitors, tầm gần, tầm xa…v..v… Vì vậy, các bạn nên cân nhắc thêm 1 hoặc 2 đôi monitor nữa.
Anh có dùng nhiều plugin khi mix nhạc không hay ưu tiên phần cứng hơn? Anh thích plugin của những hãng nào?
Mình dùng plugin của UAD2 và TC Electronic Powercore, Waves Complete 9. Effect ngoài thì ít dùng vì không tiện bằng. Hardware thì mình chỉ tận dụng preamp để có được tín hiệu đầu vào tốt.
Những bạn mới dùng thì mình khuyên nên đơn giản, không nên sưu tập plugin nhiều. Vì nhiều quá mình cũng không dùng hết, chỉ nên tập chung dùng ít nhưng khai thác hết các tính năng. Chủ yếu là cách dùng của mình, nếu biết dùng và làm chủ tốt thì sẽ có chất lượng bản mix hay. Cũng đừng quá lạm dụng nó bởi nó có thể là con dao hai lưỡi.
Theo anh, plugin có ưu điểm gì so với phần cứng?
Thực ra phần cứng rất hay. Các phòng thu chuyên dụng vẫn dùng rất nhiều phần cứng, đặc biệt là các phòng Mastering của nước ngoài, và chi phí cho phần cứng rất đắt.
Có một điều là khi dùng phần cứng thì cũng phải cẩn thận, âm thanh sẽ không như ý nếu không để ý đến các vấn đề đấu nối giữa các thiết bị. Nếu dây audio không tốt, cứ mỗi 1 khâu đấu nối, tín hiệu sẽ bị hao hụt đi một phần.
Plugin thì tiện lợi hơn, mình có thể lưu các preset, tự do trong chuỗi xử lý tín hiệu.Nhưng phần cứng ổn định hơn plugin trong máy tính rất nhiều.
Mình dùng chủ yếu là plugin để mix nhưng khi thu vocal, mình vẫn tận dụng các preamp và compressor phần cứng ngoài.
Tạp chí MIX có 1 bài viết về “MAC và PC” trong sản xuất âm nhạc. Hiện anh đang sử dụng hệ thống nào để làm nhạc? Quan điểm của anh về việc này thế nào?
Hôm nọ mình cũng có comment trong bài viết đấy (cười). Về hệ điều hành thì mình thích MAC hơn. Nó đơn giản và ổn định.Về phần cứng thì PC thì có khả năng nâng cấp mạnh mẽ hơn. Nói chung là vấn đề này là do người dùng chứ mình không đánh giá cái nào hơn cái nào.
Anh thường xuyên nâng cấp “vũ trang” chứ? Những người mới bắt đầu thì có cần “vũ khí xịn” không?
Nếu có điều kiện thì vẫn nên mua, vì nó vẫn là “vũ khí”. “Vũ khí” tốt thì “chiến” vẫn tốt hơn.
Đâu là “vũ khí” tối thượng của anh khi mix nhạc? Anh có thể giới thiệu chi tiết với độc giả của MIX được chứ?
Vũ khí tối thượng là những gì mình hiểu rõ về nó nhất. Mình rất thích UAD2 solo, ưng ý với các plugin và bộ mastering của nó. Ngoài ra thì bộ Waves 9 cũng rất tốt, các bộ presets đi kèm cũng khá tốt.
Một ngày trung bình anh dành bao nhiêu thời gian để làm việc và luyện tập trong studio?
Hiện nay thì có việc mình mới làm việc tại phòng thu vì công việc rất bận.Ngày xưa hồi trẻ thì ham mê vọc vạchvà nhiều khi ngồi đến tận khuya.
Anh nhận xét thế nào về mặt bằng chung chất lượng các bản mix của Việt Nam ngày nay? So với ngành công nghiệp âm nhạc cực mạnh của Hàn Quốc (không so với Tây Âu), về mặt kỹ thuật sản xuất âm nhạc, chúng ta còn thiếu những gì?
Mình thấy các bản mix ở Việt Nam có một số cũng rất tốt. Tuy nhiên, chất lượng các bản mix của Việt Nam cũng như quy hoạch đô thị thôi: không đồng đều. Vấn đề là mình thiếu cái nền tảng sự bài bản và chuyên nghiệp như nước ngoài.
Ở nước ngoài, trong giới chuyên nghiệp thì họ chuyên nghiệp hóa tất cả các khâu chứ không như mình. Ngày nay không riêng gì ở Việt Nam mà ở nước ngoài cũng có rất nhiều người làm từ A đến Z tất cả các khâu: thu âm, mixing, mastering. So với các ngành công nghiệp âm nhạc nước ngoài thì mình nghĩ ngành công nghiệp âm nhạc Việt Nam rồi cũng sẽ có những thay đổi. Chúng ta cần những sự thay đổi nhiều hơn nữa. Các bạn trẻ ngày nay rất năng động, nhưng chúng ta cần có cái nền tảng cơ bản thật là tốt để có thể đi xa hơn.
Là một người hoạt động lâu năm trong giới âm nhạc và cả hoạt động sản xuất âm nhạc. Anh có lời khuyên gì cho các bạn trẻ mới bắt đầu tìm hiểu về studio, mixing, production…? Họ nên bắt đầu từ đâu và nên học hỏi như thế nào?
Theo mình các bạn trẻ nên trau dồi thẩm mỹ âm nhạc trước. Phải biết thế nào là hay, thế nào là dở. Cái thẩm mỹ là cái mình muốn nhấn mạnh với các bạn trẻ đang theo đuổi lĩnh vực này.
Ngoài ra còn phải trau dồi kiến thức âm nhạc, bởi lẽ chúng ta đang làm trong ngành công nghiệp âm nhạc và máy móc chỉ là công cụ để chúng ta sản xuất ra âm nhạc mà thôi. Mỗi người kỹ thuật viên âm thanh, đạo diễn âm thanh cần phải là người rất am hiểu về âm nhạc.
P.Huy says
“Nên trau dồi thẩm mỹ âm nhạc trước để biết thế nào là hay”, nó không chỉ đúng với producer mà còn đúng với tất cả những ai làm việc liên quan tới âm nhạc như ca sĩ, nhạc công, kể cả soundman của 1 buổi diễn nhỏ. Nhưng mình thấy rất nhiều người chỉ biết kỹ thuật chuyên môn của chính họ mà quên đi điều này
Doan guitare says
Theo ý kiến cá nhân tôi,trau dồi thẩm mỹ âm nhạc chỉ là cái ngọn của căn bệnh mà anh Kiên đã đề cập.Cái gốc của nó phải là lương tâm,đạo đức nghề nghiệp của những người đang ngày đêm tung ra những sản phẩm mà để bây giờ mới phải kêu gọi trau dồi.Trong bất kỳ 1 trường dạy âm nhạc nào cũng dạy về thẩm mỹ âm nhạc,nhưng những cái không có thẩm mỹ cũng từ đây mà ra.aKhans thính giả họ chỉ biết thưởng thức…chứ họ đáu có biết làm ra những thứ đó…
Vài dòng tâm trạng kính mong mọi người có gì sai sot xin đại xá!
Bass Land says
Yes ! that’s true
Bass Land says
Lẽ nào lối đi của tôi là sự ảnh hưởng từ những thứ âm nhạc mà tôi nghe, khối óc tôi đang dần biến đổi những thứ tôi nghe cùng với đôi tay theo hướng mà nó thích !
Mong là khối óc đó cũng nghĩ đến người nghe, như vậy âm nhạc của tôi sẽ có người nghe và tiến dần hơn đến 2 cái đích : Gu âm nhạc bản thân và người nghe !
kim xuân hùng says
Bây giờ nói đến lương tâm có vẻ hơi “xa xỉ” Tôi học hơn chục năm Nhạc Viện còn thấy thẩm mỹ âm nhạc của mình chả thấm vào đâu. Một số các bạn lớp trẻ (xin lỗi là một số thôi) giờ ‘ném nhau qua tăng xê” thành toàn sao mà chưa bao giờ học qua lấy một cái Roman hay serenat nào cho tử tế thử hỏi lấy đâu ra thẩm mỹ.
Được cái hàng chợ thì lại làm rất nhanh…đáp ứng tốt mà thị trường thì toàn dân làm thơ..nhà nhà làm nhạc sỹ thế là nó mới loạn xạ cả lên. Có mấy người viết ra bài hát viết được cả phần nhạc đệm cho “con đẻ” của mình đâu. Chọn được đoạn văn nghe kêu tai một chút thế là ném vào đó ít giá đỗ rồi lẳng cho thằng khác “phối hộ” Lại nhờ con khác nữa hát. . . thế là đứa con lai qua một số bàn tay thẩm mỹ dạng “Cát Tường” ra đời
Cứ đà này khó nói Việt Nam thành cái gì đối với nền âm nhạc thế giới lắm. Cứ thử bịt mồm ca sỹ lại nghe cái phần giai điệu không thôi của các ca khúc giờ thì rõ ngay….đố ai biết nó là thể loại gì cả. Thậm chí ngay tác giả cũng chưa chắc nhận ra con đẻ của mình nữa là.
Theo các bậc “cao thủ” có nên gia công cho các tác phẩm “không có tính nhạc” nữa hay không???
Theo thầy Kiên có nên đưa cái môn “liêm sỉ”: trong nghệ thuật vào dạy trong nhà trường không ạ???
Phạm Bình says
Chào bác Hùng!
Cháu nghĩ cũng không cần thiết phải đưa thêm môn “liêm sỉ” vào làm gì. Trong các trường đại học, hiện nay số môn về “đạo đức” cũng khá là nhiều rồi, nhưng rốt cuộc cũng không ăn thua.
Người ta vẫn kêu gào lên cải cách văn hóa, cải cách giáo dục, cải cách kinh tế…đủ các loại cải cách, nhưng mèo vẫn hoàn mèo thôi.
Mỗi người chúng ta tự giác hành động thôi, làm tốt làm đẹp là đã ok rồi. Vì chúng ta không thể đi kêu gọi mãi được, hay chúng ta cũng chẳng có quyển hành gì để làm được những điều vĩ đại cả.
Cái hay, cái đẹp cũng vẫn luôn có chỗ đứng của nó. Cháu tin là tương lai âm nhạc Việt Nam sẽ có chuyển biến tích cực.
Thân ái!